Wal Mart Şirketi Nedir? Kimdir? Ne Yapar?

Wal-Mart Stores Inc. 1962 yılında Sam Walton tarafından Bendonville, Arkansas, ABD de kurulan parakende satışı yapan mağazalar şirketidir. Amerika Birleşik Devletlerinin birçok eyaletlerinde şubeleri vardır. Wal Mart, Amerika’nın önemli ekonomi dergisi Fortune’nun 2007 sayısında yer alan raporunda Dünya Çapında yüksek ciro yapan şirket olarak yer almıştır. Wal Mart mağazalar zincirinde büyük çoğunluğu Amerika’da olmak üzere 2.1 milyon insan çalışmaktadır ve Dünya genelinde(27 ülkede) 10000 den fazla mağazası bulunmaktadır. Şuan için son rakamlara göre 256 milyar dolar cirosu olduğu bilinmektedir. Türkiye’nin gayrisafi milli hasılası 250 milyar dolar olduğu düşünülürse Wal Mart şirketten öte bir devlet olarak nitelendirilebilir.

Sam Walton ikinci dünya savaşında Amerikan askeri istihbarında subay ve yüzbaşı rütbelerinde görev yapmıştır. Bu görevlerinde binlerce savaş esirinin tutulduğu dev toplama kamplarında bulunmakta idi. Bu dönemde kapitalizmin bir sırrına vakıf oldu ve insanların çoğunluğunun güç ve korku karşısında nasıl beyinsiz koyunlara dönüşebildiğini bu esir kamplarındaki görevinde bizzat deneyerek öğrendi ve burada edindiği yaşam felsefesini hayatının geri kalanında uygulamıştır. Bu yaşam felsefesi Wal Mart ‘ın bu kadar hızlı büyümesinde önemli rol oynamıştır.

Sam Walton, 1950 yılında Bentonvill, Arkansas’ta Watson’s 5&10 adındaki ilk mağazasını açmıştır. 12 yıllık tecrübenin ardından Walton, elindeki birkimin 95% ini kullanarak ilk walmark mağazasını 1962 yılında Rogers Arkansas’ta açmıştır.

Sam Walton’ın amacı düşük fiyatlarla daha fazla ürün satarak daha fazla müşteriye ulaşmaktı ve fikir kısa sürede müşteriler tarafından benimsenince kuruluşundan geçen 5 yıllık süre zarfında yani 1967 yılında 24 mağazaya ulaşmış ve bu sürede 12.6 milyon dolarlık satış yapma başarısını göstermiştir. 1968 yılına gelindiğinde ise Arkansas dışıdaki ilk mağazasını açmıştır.

Wal Mark’ın büyüme hızı öyle büyüktüki 1970 yılında halka açılma girişimi ile şirketin hisse başına değeri 16.5 dolar olmuştur. 1972 yılında ise 51 mağazaya ulaşmış ve 78 milyon dolarlık bir satı�� rakamına ulaşmıştır.

Wal Mark bu yüzyılda yaptığı 1 milyar dolarlık satış ile rekor kırmıştır. 1980 yılına gelindiğinde ise toplamda 276 mağazaya ulaşmıştır. Şirket 1983 yılında nakit ödeme noktalarını bilgisayarlı sistemlere geçirerek müşterilerin kasada geçirdikleri ödeme sürelerini kısaltmıştır. 1987 yılında ise Amerika’daki mağazaları birbiriyle iletişim içinde tutacak özel bir uydu iletişime geçmiştir. Wal Mart 1988 yılında yeni bir kavram olan hipermarket ismini çıkartarak bütün ürünlerin tekbir noktada bulunduğu Walmart Supercenter’ı Washington’da açmıştır.

Wal Mart ABD içinde yakaladığı bu başarısını yurtdışı açılımları ile de sürdürmüştür. 1991 yılında Meksikalı bir parakende şirketi ile ortaklık kurmuş ve ilk yurtdışı adımını atmıştır. 1992 yılında hayata gözlerini yuman Walton, 1993 yılında şirketinin bir hafta içinde yaptığı 1 milyon dolarlık satış rekorunu görememiştir. Ardından şirketin başına Rob Walton geçmiştir. 1994 yılında Kanadalı 122 Woollco’yu satın almış, 1996 da ise Çin’deki ilk mağazasını açmıştır. 1999 yılında İngilterede faaliyet gösteren ASDA’yı satın alarak İngilterede de faaliyet göstermeye başlamıştır.

Wal Mart diğer mağazalarından farklı olarak biri Teksas’ta diğeri de Colorado’da olmak üzere iki tane yeni mağaza açmıştır. Bu mağazaların ortak özellikleri ise Rüzgar tribünleri, güneş enerji panelleri, su soğutmalı buz dolapları ve doğal yakıtla çalışan ısıtıcıları barındırmaktadır.

Wal Mart Almanya girişiminden zararı 1 milyar dolardır. Almanya pazarında en büyük rakibi Edeka’nın çok çok gerisinde kalmıştır. Bu nedenle 2006 yılında bütün mağazalarını Metro Group’ a satmıştır. Metro Group ta Wal Mart’ın bütün şubelerinin adını Real olarak değiştirmiştir.

Wal Mart teknoloji alanındaki gelişmeleri takip ederek 2007 yılında online tarafa da yatırım yapmaya başlamıştır. Wal Mart geliştirdiği internetten öde gel al sistemi ile müşterileri internet üzerinden alışveriş yapmaya mağazaya sadece ürünleri almaya gelmelerini amaçlamıştır. Fakat bu düşüncesi parakende sektöründe yakaladığı başarıyı internet ortamında yakalayamamıştır.

Wal Mart’ın şirket politikası ‘Always Low Prices’ dır yani ‘Her zaman düşük fiyat’. Tüketiciler için ilk bakışta çok iyi görünen bu düşünce için düşük fiyatı nasıl sağlıyorlar sorusu akıllara gelmektedir. Öncelikle Wal Mart bir yere mağaza açtığında oradaki rakiplerini elindekini ardına koymayarak tabiri caizse yok etmektedir. Asıl düşünceleri rakiplerini geçmek değil onları yok etmekdir. Bu düşünce ile başta Amerika olmak üzere tam 25 süpermarket zincirinin iflas etmesine zemin hazırlamıştır. Wal Mart rekabet düşüncesini benimsemez bulunduğu yerde büyük küçük farketmeden bütün mağazaları ortadan kaldırmaktadır ve sektörde tekelciliği benimsemektedir. Peki bu tekelciğini nasıl sağlıyor sorusunun cevabı ise, bir yerde bir mağaza açtığında ürünler için o bölgedeki üreticilere toptan ve büyük miktarlarda siparişler vermekte ve paralarını hemen ödemektedir. Böyle olunca da başka mağazalara ürün satan üreticiler Wal Mark ile iş yapmaya başlamaktadır. Ardından o bölgedeki rakipleri iflas bayrağını çektiklerinde bu sefer üreticilere yeni sözleşmeler sunarak ürünlerin fiyatlarını kendisi belirlemektedir. Üreticilerin piyasada Wal Mart’tan başka müşterisi olmadığı için Wal Mart’ ın bu isteklerine boyun eğmekte, Wal Mart’ın söylediği rakamlarda ürün satışı ile çoğu üretici üretim maliyetine Wal Mart’ a ürün satar durumuna gelmektedir. ,

Wal Mart’ın bir diğer özelliği ise çalışanlarını tam bir kölelik mantığıyla çalıştırmasıdır. Wal Mart dünya çapında hiçbir mağazasında bir sendikaya bağlı çalışan barındırmamaktadır. Böylece herhangi bir durumda çalışanların hak elde etme olanakları olmamaktadır. Ayrıca Wal Mart ülkeye kaçak yollar ile giren göçmenlerin çalışma yeridir. Çünkü kaçak yollar ile gelen göçmenlere hiç kimse adam akıllı iş olanağı sağlamaz fakat Wal Mart bu durumu avantaja çevirerek çok düşük fiyatlara işçi çalıştırmaktadır. Ayıca Wal Mart bayan işçileri de sevmez, bayan çalışanların yönetime doğru yükselmelerini engellemek için onları en ağır koşullarda çalıştırarak onları bezdirir ve kendiliğinden ayrılmalarını sağlar.

Wal Mart kapitalizmin temel kuralı olan sömürdüğü yerleri diğer ortaklarla paylaşma oyununu da iyi oynamaktadır. Bu davranışlarına en güzel örnek Amerika’daki başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti ve Başkan Bush’a verdiği maddi destek ile yine Amerika’nın Irak işgalinde yaptığı yardımlar gösterilebilir.

Kaynaklar

Add comment

Loading